BİTKİ ÇAYLARINDA DOĞRU KULLANIM
Dünya genelinde ve Türkiye’de de artık ciddi bir problem haline gelen obezite/şişmanlık; piyasanın şekillenmesine de sebep olmakta. Bir taraftan fast-food türü beslenme modelinin, hazır paketli ürünlerin çeşitliliğinin hızla artması, pasif yaşam şekli vs gibi sebeplerle toplumun genelinde kilo problemi oluşurken diğer taraftan sözüm ona kilo kaybını hızlandıracak çok çeşitli ürünler piyasaya sürülmektedir. Bunlardan en sık rastladıklarımız ise “bitki çayları”.! İnsanlar binlerce yıldır kaynatma veya demleme şeklinde hazırladıkları çayları sağlıklarını korumak, kendilerini daha iyi hissetmek, hastalıklarını tedavi etmek veya keyif verici amaçlarla kullanmışlardır. Günümüzde ise en yaygın kullanım alanı hızlı kilo kaybına yöneliktir. Ancak kullanılan bitkiden beklenen etkiyi görebilmek için dikkat edilmesi gereken hususlar vardır.
Çay hazırlamada kullanılan bitki çayları titizlikle seçilmelidir.! Paket olarak hazırlanmış bitki çaylarını satın alırken paket üzerinde ürüne dair bilgi kartı bulunmalı ve bilgi kartında;
• • Latince bitki ismi,
• • Üretici firma adı,
• • Toplama ve paketleme bilgileri
• • İçeriğindekilerin miktarı
• • Son kullanma tarihi
• • Kontaminantların olmadığına dair sertifika
• • Kalite Kontrol parametreleri bulunmalıdır
Piyasada bulunan ve yukarıdaki koşullara uygun olup olmadığı belli olmayan pekçok karışım veya tekli çayların sağlığınızı tehdit etme ihtimali yüksektir. Bu sebeple bitki çayı kullanmadan ve satın almadan önce bu konuda geniş bilgisi olan doktor/diyetisyen ve eczacınıza danışarak eczanelerden temin etmeniz en güvenlisi olacaktır. Bu koşullara dikkat ettikten sonra her bitki en uygun yönteme göre hazırlanarak tüketilmelidir.
Bu doğrultuda bazı bitki çaylarının kullanım alanları ve hazırlama şekline değinelim:
Hibiscus(Bamya Çiçeği Çayı):
Bitki ülkemizde yetişmemekte, ithal edilmektedir. Bitkinin yenilen bamya ile herhangi bir ilgisi bulunmamaktadır. Laksatif etkisinden dolayı çoğunlukla sindirim problemlerinde(kabızlık) kullanılmaktadır.
Hazırlanışı: yaklaşık 1 çay kaşığı kadar kurutulmuş parçalanmış bitki üzerine 150 ml kaynatılmış sıcak su eklenip 10-15 dk demlendikten sonra içilir.
Roibos:
Roibos bitkisi yapraklarından veya yaprakların fermente edilip hazırlanmasından elde edilen çaydır. Kuvvetli antioksidan özelliği sayesinde kanserler, kalp-damar hastalıkları, bağışıklık sistemi, mide-bağırsak hastalıkları gibi durumlarda olumlu etkisi vardır. Ayrıca iştah yönetiminde etkili olduğu için zayıflama programlarında yer verilen bir çay türüdür.
Hazırlanışı: 1 çay kaşığından biraz daha az miktardaki işlenmiş yaprak (kırmızı roybos) 150 ml sıcak su içinde 10 dk demlenerek hazırlanır.
Beyaz çay:
Daha az işlem görmesi açısından antioksidan içeriği yeşil çaya oranla çok daha yüksektir. Yağ oluşumunu azaltması, iştahı düzenlemesi, metabolizmayı hızlandırması yönüyle zayıflama programlarında yardımcı çay olarak kullanılmaktadır. Ayrıca kan şekerindeki dalgalanmaları önleyerek insülin direnci ve diyabet riskinin azalmasında etkilidir.
Hazırlanışı: 1 tatlı kaşığından biraz daha az kurutulmuş yaprakların üzerine 200 ml kaynatılmış sıcak su eklenerek 8-10 dk demlendikten sonra tüketilir.
Zencefil:
Mide bulantılarını önlemekte oldukça etkilidir. Yemek sonrasında uygun miktarlarda kullanıldığında yağlı besinlerin sindirimine yardımcı olur. Kolesterol düşürücü etkisi ile de kalp-damar hastalıklarında olumlu sonuç vermektedir.Hazırlanışı: şikayetin derecesine göre 0.25-1 gram zencefil üzerine 1fincan kaynatılmış sıcak su ilave edilerek 20 dk bekledikten sonra içilir.
Tüm bu çaylar tek başına kilo vermede etkili değildir. Zayıflama programlarına destek olmak amacıyla günlük düzenli tüketimde daha iyi sonuç alınmaktadır. En önemlisi ise; kişiye en uygun bitkinin seçilmesi ve bu bitkinin doğru yerden temin edilip bitkiye uygun yöntemle hazırlandıktan sonra tüketilmesidir. Piyasada bulunan her zayıflama çayına güvenilmemeli, bunların çoğunun para kaygısı ile hazırlandığı ve insan sağlığını tehdit ettiği unutulmamalıdır.
Dyt Havva ARIN
